الف ـ ساختار مقاله پژوهشی:
· عنوان مقاله
· مولفین(با ذکر مسئولیت سازمانی و پست الکترونیکی)
· چکیده(هدف، سوال، فرضیه، جامعه، نمونه آماری، روش نمونه گیری، روش پژوهش، ابزار پژوهش، روش تجزیه وتحلیل، یافته ها)
· کلید واژه ها(حداقل پنج کلید واژه)
· مقدمه(بیان مساله، ضرورت، پیشینیه پژوهش)
· هدف های پژوهش
· سوالات و فرضیه های پژوهش
· روش تحقیق(جامعه آماری، نمونه آماری، روش نمونه گیری، ابزار اندازه گیری)
· یافته های پژوهش(تجزیه و تحلیل داده ها و بیان نتایج)
· بحث و نتیجه گیری(نتایج، بحث، پیشنهادها، موانع)
· منابع بر اساس استاندارد APA به تفکیک فارسی و انگلیسی
ب ـ ساختار مقالات غیر پژوهشی
· عنوان
· مولفین(به همراه مسئولیت سازمانی و پست الکترونیکی)
· چکیده( هدف، بیان مساله، ضرورت، نتایج)
· کلید واژه ها(حداقل پنج کلید واژه)
· مقدمه(شامل معرفی، هدف، مساله، ضرورت، سوابق پژوهشی و سوالات تحقیق)
· بحث و نتیجه گیری
· پیشنهادات کاربردی و پژوهشی
· منابع بر اساس استاندارد APA به تفکیک فارسی و انگلیسی
Independent Variables (IV) & Dependent Variables (DV)
In an experiment, the independent variable is the variable that is varied or manipulated by the researcher, and the dependent variable is the response that is measured.
An independent variable is the presumed cause, whereas the dependent variable is the presumed effect.
The IV is the antecedent, whereas the DV is the consequent.
In experiments, the IV is the variable that is controlled and manipulated by the experimenter; whereas the DV is not manipulated, instead the DV is observed or measured for variation as a presumed result of the variation in the IV.
"In nonexperimental research, where there is no experimental manipulation, the IV is the variable that 'logically' has some effect on a DV. For example, in the research on cigarette-smoking and lung cancer, cigarette-smoking, which has already been done by many subjects, is the independent variable." (Kerlinger, 1986, p.32)
When reseaerchers are not able to actually control and manipulate an IV, it is technically referred to as a status variable (e.g., gender, ethnicity, etc.). Even though researchers do not actually control or manipulate status variables, researchers can, and often do, treat them as IVs (Heppner, Kivlighan & Wampold, 1999).
"The DV refers to the status of the 'effect'(or outcome) in which the researcher is interested; the independent variable refers to the status of the presumed 'cause,' changes in which lead to changes in the status of the dependent variable…any event or condition can be conceptualized as either an independent or a dependent variable. For example, it has been observed that rumor-mongering can sometimes cause a riot to erupt, but it has also been observed that riots can cause rumors to surface. Rumors are variables that can be conceived of as causes (IVs) and as effects (DVs)." (Rosenthal & Rosnow, 1991, p. 71)
Some Examples of Independent and Dependent Variables
The following is a hypothesis for a study.
1. "There will be a statistically significant difference in graduation rates of at-risk high-school seniors who participate in an intensive study program as opposed to at-risk high-school seniors who do not participate in the intensive study program." (LaFountain & Bartos, 2002, p. 57)
IV: Participation in intensive study program. DV: Graduation rates.
The following is a description of a study.
2. "A director of residential living on a large university campus is concerned about the large turnover rate in resident assistants. In recent years many resident assistants have left their positions before completing even 1 year in their assignments. The director wants to identify the factors that predict commitment as a resident assistant (defined as continuing in the position a minimum of 2 years). The director decides to assess knowledge of the position, attitude toward residential policies, and ability to handle conflicts as predictors for commitment to the position." (LaFountain & Bartos, 2002, p. 8)
IV: knowledge of position, attitude toward policies, and ability to handle conflicts. DV: commitment to position (continuing in position for 2 years or not continuing).
References
Heppner, P. P., Kivlighan, D. M., Jr., & Wampold, B. E. (1999). Research design in counseling (2nd ed.). New York: Brooks/Cole.
Kerlinger, F. N. (1986). Foundations of behavioral research (3rd ed.). Fort Worth: Holt,
Rinehart and Winston, Inc.
LaFountain, R. M., & Bartos, R. B. (2002). Research and statistics made meaningful in
counseling and student affairs. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole.
Rosenthal, R., & Rosnow, R. L. (1991). Essentials of behavioral research: Methods and data
analysis (2nd ed.). New York: McGraw-Hill, Inc.
اولین چیزی که در تهیه پروپوزال باید مد نظر قرار گیرد، این است که هدف شما از ارائه پروژه تحقیقاتی چیست و نماینده رسمی تمامی دانشگاه های استرالیا :ایلیاد-ای ای ایی تی انتظار دارید پروژه شما چه دستاوردی داشته باشد. می توانید اهداف خود را فهرست کنید. از مطرح کردن هرگونه اطلاعات اضافی که نشان دهنده اشراف هرچه بیشتر شما بر مسئله است دریغ نکنید. باید عنوان کنید که این موضوع چگونه و نماینده رسمی تمامی دانشگاه های استرالیا :ایلیاد-ای ای ایی تی از کجا به ذهن شما وارد شده است.
اولین قدم دانستن معنی لغوی این کلمه می باشد : "طرح پیشنهادی"
و قدم بعدی کاربرد آن : به منظور معرفی پروژه خود و یا دامنه فعالیت خود گاهی لازم است که شرحی از آن را در اختیار کارفرما قرار دهید. در واقع توضیحی از امکانات و اختیارات خود!
در نگارش پروپزال سطح دانش مخاطبین و نیز موقعیت آنان بایستی در نظر گرفته شود. اگر مخاطب پروپوزال دارای دانش فنی کافی نیست، باید همراه در ابتدای آن یک مقدمه اجرایی به زبان غیرفنی و ساده آورده شود.
استاندارد کاملاً تعریف شده ای برای نگارش یک پروپوزال وجود ندارد، لیکن فرمت های متداول متعددی موجود است و برخی از سازمانها، بخصوص سازمانهای سرمایه گذار و اعطا کننده کمک مالی، فرمت های از پیش تعیین شده ای برای اینکار دارند. در اینجا یک فرمت کلی برای این منظور پیشنهاد می شود.
- فرمت کلی یک پروپوزال
هدف پژوهش
درواقع از دو جزء ترکیب یافته : یکی درصدد پاسخ به این سوال است که میخواهی چه کنی؟ و دیگر پاسخگویی این پرسش است که چه سودی بر آن مترتب است؟ یا چه ضرورتی دارد؟ اولی را هدف تحقیق و دومی را فایده یا اهمیت پژوهش می نامند. پاسخی که به این سوال فرضی داده می شود برخاسته از دو بخش کاملا متفاوت پژوهشی است. هدف تحقیق ناظر بر حرکت اولیه تحقیق است و پژوهنده بر اسا س آن کار خود را آغاز می کند و درواقع گمشده خود را می جوید و حال آن که فایده یا اهمیت پژوهش ناظر بر نتایج مفروضی است که به هر تقدیر از فرایند پژوهش حاصل می شود.
مثال:
هرگاه مسئله فرضی تحقیقی را با عنوان زیر درنظر بگیریم : "بررسی چگونگی دست یابی دانشجویان کارشناسی ارشد حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد به منابع اطلاعاتی در سال تحصیلی 90-89" می توان دو جزء هدف و فایده را چنین بیان کرد: هدف تحقیق" کشف چگونگی دست یابی دانشجویان کارشناسی ارشد حسابداری واحد مشهد به منابع اطلاعاتی " ، و فایده یا اهمیت آن " آگاهی نسبت به رفتار دانشجویان کارشناسی ارشد حسابداری واحد مشهد در جستجوی منابع اطلاعاتی و نهایتا سیاستگذاری جهت تسهیل دستیابی آنان به متون و منابع یا برنامه ریزی نظام مجموعه سازی و خدمات " خواهد بود.
• توصیه : سرفصل " هدف و فایده" به دو سرفصل فرعی" هدف" و " فایده" تقسیم شود و این دو جداگانه مورد اشاره قرار گیرند. دو جزء هدف و فایده در دو بند ( پاراگراف) مستقل بیان شوند. دربخش هدف گاه از دو گروه اهداف سخن به میان می آید: یکی اهداف اصلی ( هدفی که کل تحقیق را پوشش می دهد و محور کار پژوهنده است) و دیگری اهداف ویژه که تحت عنوان اهداف فرعی یا جانبی نیز از آن ها یاد می شود.
اهداف پژوهش باید :
1- از بطن مسأله استخراح شده باشند
2- واقع بینانه باشند
3- قابل دسترس باشند
4- قابل اندازه گیری یا سنجش باشند.
اهمیت اهداف پژوهش : متمرکز ساختن مطالعه ، برآورد بودجه و زمان لازم برای اجرای طرح ، ارزیابی طرح ، انتخاب متغیرها و شیوه آنالیز داده‌ها .
خصوصیات و نگارش اهداف ویژه : صریح، روشن و بدون ابهام ، قابل اندازه‌گیری ، دارای زبان علمی ، استفاده از افعال عملی مانند تعیین، مقایسه، محاسبه و...
تحقیق، از ریشه«حق» است. حق یعنی آن چه که درست و استوار و ثابت باشد. ریشه اصلی واژه حق، در تمام اشتقاق هایش مفهوم ثابت و مطابقت با واقع و استحکام را دارد. احقاق و تحقیق یک امر، یعنی چیزی را ثابت و استوار ساختن، درستی چیزی را به اثبات رساندن، «حق» بودن مطلبی را آشکار ساختن و به عبارتی: شناخت«هست» ها. تحقیق، یک تلاش فکری و علمی برای«یافتن» مطلب درست و حق، و«ارائه» و«اثبات» آن است. طبیعی است که در زمینه های مختلف نظری و فکری و تاریخی و ادبی و علمی و ... حق بودن مطالب، به معنای مطابق با واقع بودن آن ها در هر یک از زمینه‌هاست و تحقیق، طبق این مفهوم، در ابعاد مختلف یاد شده، مفهوم پیدا می کند. جستجوی منظم و تلاشی که بر مبنای علم و استدلال و شواهد و منابع، انجام می گیرد تا نظریه‌ای اثبات گردد و نکته‌ای کشف و بیان شود، «تحقیق» است. هر چیزی می تواند برای انسان، موضوع تحقیق باشد، چه عقلی چه حسی، چه جزئی چه کلی، آن چه در حوزه های و دانشگاه ها به عنوان نگارش رساله تحقیقی و پایان نامه متداول است، نمونه روشنی از یک تحقیق است و البته هر چه شیوه کار و معتبر بودن منابع و نوآوری های علمی و سلیقه در تدوین بیشتر مراعات شده باشد، ارزش آن افزون تر خواهد بود.
تحقیق میدانی و کتابخانه‌ای
مفهوم تحقیق
•تحقیق، کوششی روشمند برای پاسخگویی به مسأله‌های علمی است که منجر به نوآوری و پیشرفت علم میشود.
مشخصات کلی تحقیق علمی :
-۱ برخوردار بودن از آداب و تشریفات خاص ( نمی توان آن را به صورت ذهنی انجام داد.
•2- توسعه قلمرو معرفت ( تحقیق باید مطلب تازه ای را کشف نموده و برحجم دانش و معرفت بشر بیفزاید و معلومات او را افزایش دهد.
تحقیق علمی چیست؟
تحقیق علمی عبارت است از تلاش کاوشگرانه ای که با آداب خاصی به طور نظام یافته با هدف کشف مجهولی به منظور گسترش قلمرو معرفتی نوع بشر انجام شده و شناخت حاصل از آن مصادیق خارجی داشته باشد
هدف از آموزش روش تحقیق علمی :
• 1- فراگیری روش وصول به حقایق و کشف مجهولات
• 2- کسب مهارت لازم برای اجرای پروژه های تحقیقاتی
• 3- کسب مهارت لازم برای تهیه پایان نامه های تحصیلی
• تحقیق خوب دارای ویژگیهای زیر است :
• -ادراکی بودن : یعنی محقق باید مساله را با تمام وجود درک کرده باشد.
• -بسیط بودن : واحد باشد و حالت ترکیبی نداشته باشد
• -میکرو بودن : مسائل کلان و عمومی در تحقیق علمی حل نمی شود. و باید در حد توان محقق باشد
• - نو بودن: باید اصیل و جدید باشد تا بتوان با حل آن موضوع تازه ای را مطرح و علم جدیدی را تولید کرد.
• -مرتبط با رشته تخصصی محقق بودن
• -شفاف بودن : ابهام نداشته باشد
1- انتخاب موضوع تحقیق
دیویی در کتاب چگونه ما فکر می کنیم می گوید:
” اولین مرحله تحقیق احساس وجود یک مشکل است، به این معنی که پژوهشگر ، در کار خویش ، با مانع یا مشکلی روبرو گردیده است که در حل آن ابهام یا تردید دارد.محقق موظف است که در ابتدای تحقیق ، حوزه وسیعی را که مایل است در آن پژوهش کند ، مشخص سازد.البته باید گفت که این انتخاب بستگی به سلیقه شخص محقق است.
تحدید مسئله ؟؟؟؟
تکیه کلام رایج در کلاس های روش تحقیق علمی 1- تحدید مساله 2- تحدید مساله 3- تحدید مساله است . پرسش این است که چگونه مساله را تاسطحی قابل قبول تحدید کنیم؟ در دنیای دانشگاهی برای تهیه گزارش کلاسی، برای تهیه یک پایان نامه یا برای انجام یک پژوهش حرفه ای ، لازم است که پژوهشگر ، خود مساله ای محدود را شناسایی و بر روی آن کار کند.
برای محدود کردن مساله بیشتر از فنون زیر استفاده می شود.
الف: مساله به زمان محدود می شود. توجه به زمانی خاص آشکار ترین شیوه محدود کردن مساله است.
ب: مساله به مکان محدود می شود. محدوده ای که اعمال می کنید ممکن است محدوده تقسیمات سیاسی مانند ملت، دولت ، ایالت ، وزارت خانه یا سازمان باشد.
پ: مساله بهیک موضوع محدود می شود. مساله به یکی از موضوعات مورد تدریس در دانشگاه ها این امکان را فراهم می آورد تا مساله با دقت بیشتری مورد توجه قرار گیرد.
محدود کننده های دیگری نیز وجود دارد از جمله محدود کردن مساله تحقیق به جنس ، گروه سنی خاص، حزب مشخص سیاسی ،....( دیانی ، 1382)
خود متشکل از چندین زیر مجموعه و از جمله عناصر مهم پایان نامه می باشد.
3- بیان مساله
3-1 مقدمه
3-2 تعریف مساله
3-3 تعریف عملیاتی و مفهومی اجزاء مساله
3-4 پرسش های اساسی
مقدمه
• بیان مساله با مقدمه ای آغاز می شود و نباید چنان دور از مساله انتخاب کرد و کلی گرفت که بتوان آن را درآغاز هر مطلب دیگری بیان کرد.
موضوع تحقیق برای محقق بر اساس منابع متعدد مطرح میشود که از جمله آن :
1- کنجکاوی
2- تجارب شخصی
3- مطالعه آثار مکتوب
4- منابع شفاهی
5- متقاضیان تحقیق
1- انواع تحقیق
تحقیقات علمی بر اساس هدف
تحقیق بنیادی:درجستجوی کشف حقایق وشناخت پدیدهاست ومرزهای دانش عمومی بشر را توسعه می دهند به دو دسته تقسیم می شود.
الف) تحقیقات بنیادی تجربی: دادها و اطلاعات اولیه با استفاده از آزمایش مشاهده ..گردآوری
ب)تحقیقات بنیادی نظری:داده های اولیه به روش کتابخانه ای گردآوری میشوند.
تحقیق کاربردی :این تحقیقات با استفاده از زمینه فراهم شده از طریق تحقیقات بنیادی برای رفع نیازمندیهای بشرو بهبود وبهینه سازی ابزارها روشها درجهت توسعه رفاه وآسایش و ارتقا سطح زندگی انسان مورد استفاده قرار میگیرد.
تحقیقات عملی: تحقیقات حل مساله
مثال:
به این بایاس، Information bias, Observation bias و یا Classification measurement bias گفته می شود و به انواع خطا در جمع آوری اطلاعات یا مشاهدات اشاره می کند:
دو تا از شایعترین خطاهایی که می تواند باعث این تورش شود عبارت است از:
Bias in abstracting records
Bias in interviewing
اولین تورش به زمانی اطلاق می شود که مثلا در جمع آوری اطلاعات از روی پرونده های پزشکی بیماران دچار اشتباه شویم که می تواند اشتباه فرد باشد یا اشتباه نرم افزاری و یا اشتباه بدلین نقص در اطلاعات پرونده پزشکی.
دومین تورش همانطور که ازاسمش پیداست به نحوه مصاحبه برمی گردد و درمواردی که جمع آوری اطلاعات براساس مصاحبه است رخ می دهد. مثلا برای بررسی سردرد در دو گروه ممکن است مصاحبه گر از گروهی که دارو مصرف نمیکنند سوالات دقیقتری از سردرد بپرسد و حتی کوچکترین علایم سردرد را نیز یادداشت کند ولی ازگروهی که دارو مصرف می کنند ممکن است علایم آشکارتر را درنظر گیرد. برای پیشگیری ازبروز این نوع ازبایاس پیشنهاد می شود که از روش Blinding استفاده شود.
تحلیل محتوا، روش تحقیقی مفیدی است، که در آن، اقلام یا موارد مهم محتوای پیام همه‌ی رسانه‌های همگانی، شناسایی و شمارش و با اقلام و موارد دیگر مقایسه میشوند؛ سرانجام با سایر آمار و ارقام مشابه گردآوری شده و از کل جامعه مقایسه می‌گردند.
از تحلیل محتوا، چندین تعریف ارائه شده که به چند نمونه از آنها اشاره میشود:
ولیزر و وینر Walizer & Winer: 1978)) آن را هر رویه نظام‌مندی که به‌منظور بررسی محتوای اطلاعات ضبط شده طراحی شده باشد تعریف می‌کنند. کریپندورف (Krippendorf: 1980) آنرا به‌عنوان یک فنّ پژوهشی برای ربط دادن داده‌ها به مضمون آن، به‌گونه‌ای معتبر و تکرارپذیر تعریف میکند. تعریف کرلینگر بسیار متعارف است: تحلیل محتوا، روشی برای مطالعه و تحلیل ارتباطات به‌شیوه‌ای نظام‌مند، عینی و کمّی با هدف اندازه‌گیری متغیّرهاست. باردن می‌گوید: تحلیل محتوا عبارت است از مجموعه فنون تحلیل ارتباط، که برای توصیف محتوای پیام و روش‌های منظم عینی به‌کار می‌برد. برلسون (Berelson: 1952) تحلیل محتوا را به‌عنوان روش تحقیقی برای توصیف عینی، سیستماتیک و کمّی محتوای آشکار ارتباطات تعریف کرده است. آسابرگر تحلیل محتوا را یک روش پژوهشی معرفی میکند؛ که براساس اندازه‌گیری مقدار چیزی در یک نمونه تصادفی از یکی از اشکال ارتباطی طراحی شده است.
تاریخچه تحلیل محتوا به جنگ جهانی دوم برمی‌گردد. در آن زمان، واحدهای اطلاعاتی متّفقین، تعداد و انواع آهنگ‌های پاپ را که از ایستگاه‌های رادیویی اروپا پخش می‌شد، کنترل می‌کردند. به‌جز این کاربردهای خاص نظامی، شیوه‌های مشابهی از تحلیل محتوا را در نیمه اول قرن بیستم میتوان یافت؛ که برای کنترل روندهای اجتماعی و اقتصادی به‌کار گرفته می‌شدند. پس از دهه 1940، تحلیل محتوا از نظر روش‌شناختی، تکامل یافت. محقّقان آکادمیک برای بررسی طیف وسیعی از مسایل مربوط به رسانه‌ها، از آن استفاده کردند.
در تحلیل های آماری، رد فرض صفر وقتی که فرض صفر صحیح است، خطای نوع اول نامیده می شود. در حالی که قبول فرض صفر غلط، خطای نوع دوم است. حال کدام نوع خطا مهمتر است؟؟
صد البته خطای نوع سوم!!!!
تعریف: خطای نوع سوم پاسخ درست به فرضیه یا سوال غلط است. یکی دیگر از تعاریف نوع سوم که در عمل با آن بیشتر مواجه هستیم عبارت است از: برازش یک راه حل با پاسخ به یک مساله. به بیان ساده تر پاسخی را به یک مساله غلط می خورانیم. بر اساس همین تعریف آخری، خطای نوع چهارم عبارت است از این بارو که راه حل ارائه شده واقعا درست است. خطای نوع پنجم هم آن است که اصلا ندانیم مشکلی یا مساله ای وجود دارد.... خلاصه این داستان مفصل است... جستجوی بیشتر درخصوص این موضوع را به عهده خودتان می گذارم.
تحقیق علمی با هدف شناخت یک پدیده در یک جامعه آماری انجام می شود .به این دلیل ،موضوع تحقیق ممکن است متوجه صفات و ویژگی ها کارکردها و متغیرهای آن باشد یا اینکه روابط بین متغیرها ،صفات ، کنش و واکنش و عوامل تاثیر گذار در جامعه را مورد مطالعه قرار دهد.
تعریف جامعه آماری:
جامعه آماری عبارتست از کلیه عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی مشخص دارای یک یا چند صفت مشترک باشند.هرچه جامعه آماری کوچکتر باشد میتوان آنرا دقیقتر از یک جامعه آماری بزرگتر مطالعه نمود.
مفهوم نمونه:
یکی از مباحث مهم تحقیق، انواع متغیرها و مقیاس‌هاست. متغیرها در تعاریف مختلف، به عواملی اطلاق میشوند که ثابت نبوده، در یک مجموعه و یا در ارتباط با پدیده‌های دیگر، میتوان آنها را جایگزین عوامل معینی که هم‌مقدار باشند، کرد.
درباره مطالعات پژوهش، متغیرها عبارت از عوامل تأثیرگذاری هستند که نقش و ارزش و میزان تأثیر آنها ثابت نیست؛ اما در عین حال، میتوان اثرگذاری آنها را اندازه گرفت. از این رو، متغیرها عواملی هستند که بر پدیده‌ها و بر یکدیگر، تأثیر می‌گذارند؛ ولی ارزش و میزان تأثیرشان ثابت نیست و نقش آنها، پایدار نیست؛ اما قابل اندازه‌گیری هستند. بعد از شناسایی متغیرهای تحقیق که سنگ بنای پژوهشند، چون اندازه‌گیری آنها به یک صورت ممکن نیست، لزوم پرداختن به مقیاس‌ها ضروری میشود که عبارتند از مجموعه قواعدی برای انتساب آزمودنی‌ها به مقوله‌ها یا اعداد به آزمودنی‌ها (Baron Kenney 2001 p 51) که این دو مبحث را در این بخش پی می‌گیریم.
سازه، مفهوم و متغیر
پژوهشگر پس از آن که مسئله پژوهش را برای خود روشن کرد، پاسخی را به عنوان فرضیه تحقیق بیان می کند. فرضیه، پاسخی بخردانه، احتمالی و موقت به سوال پژوهشی است که در مراحل بعدی تحقیق، درستی یا نادرستی آن مورد ازمایش قرار می گیرد( شریفی، 23،1380 نقل در تقی زاده 1386 ص 16).
به عبارت دیگر ، فرضیه حدس بخردانه ای درباره رابطه دو یا چند متغیر است که به صورت جمله ای خبری بیان شده و نشانگر نتایج مورد انتظار است( مقیمی ، 1383، 22) .دربیانی دیگر ، فرضیه حدسی است زیرکانه و علمی که باید به کمک واقعیات ( داده ها) مورد بررسی قرار گرفته و سپس تایید یا رد گردد. ( نگهبان ، 1384، 6 نقل در تقی زاده ، 1386، 16).
• تفاوت فرضیه و نظریه چیست ؟
• نظریه و قوانین عمدتا مشتمل بر قضایای کلی و عمومی هستند و به مورد خاصی تعلق ندارند و می توانند مصادیق زیادی داشته باشند . در حالی که فرضیه حالت کلی ندارد و مختص مساله تحقیق است که از قضایای کلی ناشی می شود ولی در یک قلمرو خاص شکل میگیرد .
گاهی اوقات از یک فرمول برای بیان فرضیه استفاده می شود، بدین شکل که:" اگر چنین و چنان رخ دهد چنین و چنان خواهد شد"
بیان فرضیه :
• در هنگام بیان فرضیه محقق به بررسی روابط بین متغیرها می پردازد. به طور متداول این بیان به سه شکل صورت خواهد گرفت : الف : بررسی رابطه علت و معلولی بین دو یا چند متغیر (تاثیر عامل هوش در پیشرفت تحصیلی) ب: بررسی همبستگی و شدت آن بین دو یا چند متغیر (بررسی همبستگی مشکلات روانی و گرایش به اعتیاد) ج: بررسی و مقایسه میزان تفاوت تاثیر یک یا چند متغیر بر یک یا چند متغیر(. مانند تفاوت تاثیر دو روش تدریس بر شاگردان) .
انواع فرضیه در تحقیقات همبستگی و تجربی :
این فرضیه ها به دو نوع تقسیم میشود:
فرضیه تحقیق (1H) و فرضیه صفر (H0)
فرضیه تحقیق از احتمال وجود رابطه یا اثر و یا تفاوت بین متغیرها خبر میدهداین فرضیه ها به دو نوع جهت دار و بدون جهت تقسیم می شود .
فرضیه صفر که به فرضیه آماری یا پوچ نیزموسوم است وجود رابطه ،اثر یا تفاوت بین متغیرها را رد کرده و انکار میکند .
مثال :
الف : فرضیه تحقیق(H1) دو نوع می باشد 1- فرضیه جهت دار و 2- فرضیه تحقیق بدون جهت
1- فرضیه تحقیق جهت دار : به نظر می رسد کارایی معلمان آموزش دیده بیشتر از معلمان آموزش ندیده است.
2- فرضیه تحقیق بدون جهت: به نظر می رسد بین آموزش معلمان و کارایی آنها رابطه وجود دارد.
ب : فرضیه صفر H0) ) در همین مثال: به نظر می رسد بین کارآیی معلمان آموزش دیده و آموزش ندیده رابطه ای وجود ندارد.
اگرچه محقق فرضیه تحقیق را مطرح می کند و درصدد آزمایش آن است، پس از گرداوری اطلاعات و داده ها و طبقه بندی آن ها عملافرضیه صفر را مورد آزمایش قرار می دهد.زیرا روش های آماری تجزیه و تحلیل داده ها قادر به آزمون فرضیه صفر می باشند. درصورتی که فرض صفر رد شود آنگاه فرضیه تحقیق مورد تایید است . اما وقتی فرض صفر رد نشود گواه بر این است که داده های نمونه گواه کافی برای رد فرض صفر بدست نمی دهند و آزمون بی نتیجه می ماند . پیشنهاد می شود در صورت تاکید بر نتیجه گیری باید نمونه بیشتری مورد بررسی قرار بگیرد.
ویژگیهای یک فرضیه خوب:
الف)فرضیه باید قدرت تبیین حقایق را داشته باشد.
ب)فرضیه باید بتواند پاسخ مساله تحقیق را بدهد
ج) فرضیه باید قابلیت حذف حقایق نامرتبط با مساله تحقیق را داشته باشد
د)فرضیه باید شفاف ،ساده،و قابل فهم باشد.
ه)فرضیه باید قابلیت آزمون را داشته باشد.
و)فرضیه نباید با حقایق و قوانین مسلم و اصول علمی تایید شده مغایرت داشته باشد .
ز)فرضیه نباید از واژه ها و مفاهیم ارزشی استفاده کند .
ح)فرضیه باید به مطالعه و پژوهش جهت بدهد.
ی)باید به صورت جمله خبری باشد.
ک)فرضیه ها باید مختص مساله تحقیق باشند
ل)باید بین فرضیه ها و سوالهای ویژه تناظر صوری و محتوایی وجود داشته باشد؛
منظور از تناظر صوری این است که : اولا : به تعداد سوالهای فرعی ،فرضیه تدوین شود.ثانیا : هر فرضیه در مقابل سوال مربوط به آن قرار گیرد.