آمادگی های لازم پیش از اقدام به پژوهش

مقدمه

 عوامل بسیار زیادی در جریان آموزش و یادگیری تآثیر دارد که طی روش های تحقیق مرسوم دانشگاهی قادر به کنترل آنها نیستند. هدف از پژوهش در تعلیم و تربیت فقط کسب دانش محض نیست،بلکه دانشی است که در عمل بتوان از آن استفاده کرد و در بهسازی محیط آموزشی مفید باشد .چنین هدفی را پژوهش های تربیتی دانشگاهی و مرسوم نتوانسته اند حاصل کنند .این پژوهش ها اطلاعات خوبی در اختیار گذاشته اند که می تواند الهام بخش معلمان باشد اما اکثر آنها قابل استفاده مستقیم توسط معلمان در کلاس های درس و محیط مدارس نبوده اند ،کلاس های درس دارای پویایی ویژه خود هستند و برای بهسازی امر آموزش و پرورش و اثر بخش کردن آن ،لازم است از روش های گوناگون پژوهش ،به ویژه پژوهش های مبتنی برعمل (اقدام پژوهی )بهره جست این روش ها را باید جست و تدوین کرد و در اختیار معلمان قرار داد . این مقاله با این رویکرد تهیه شده است .

● مهارت ها و آمادگی های لازم پیش از اقدام به پژوهش

چند تجربه پژوهشی

چند تجربه پژوهشی

1. موفق‌ترین پژوهشگران، کسانی‌اند که بیشترین آگاهی را از پژوهش‌های دیگران دارند. محقق باید روی شانه غول‌ها بنشیند و «صفرپژوهی» نکند.

2. بدترین تحقیق، آن است که جهت‌گیری تبلیغی داشته باشد. بیشتر محققان در روزگار ما مبلغ‌اند.

3. محقق باید برای خود بنویسد و به چیزهای دیگر نیندیشد:

الف. حق التألیف: بنابراین کسانی که شغلشان پژوهشگری است و از این راه نان می‌خورند، معمولا قادر به خلق آثار بکر و ماندگار نیستند.

ب.  انتشار پژوهشی که هدف نخستین آن، چاپ و انتشار باشد، ناگزیر به سوی هماهنگی بیشتر با ناشر و مخاطب و بازار نشر می‌رود و این هماهنگی، تحقیق را مثله یا ناقص الخلقه می‌کند. این را هم بگویم که معمولا هیچ تحقیق و نوشتار نغزی نیست که سرانجام منتشر نشود. دیر و زود دارد، سوخت و سوز ندارد.

پ. پیامدها و بازخوردها. البته دل شیر می‌خواهد و چشمِ سیر.

ت. تحسین و تشویق دیگران.

ث. نتیجه دلخواه. پژوهشگری که به نتیجه‌ای مشخص و خاص می‌اندیشد، به همان نتیجه می‌رسد، نه به حقیقت. به اصطلاح منطقی‌ها، «مطلوب نباید نتیجه باشد، بلکه نتیجه باید مطلوب باشد.»

4. اینکه پژوهشگر هنگام پژوهش و نوشتن، به چه کسانی می‌اندیشد، به‌شدت در سطح علمی کار او مؤثر است. بنابراین بهتر است هنگام تحقیق و تألیف، بنا را بر این بگذاریم که قرار است بزرگ‌ترین دانشمندان روزگار، نتیجه کار ما را ببینند و داوری کنند.

5. به قول مرحوم شاهرخ مسکوب: کارت را جدی بگیر؛ خودت را نه.

6. هر چه موضوع پژوهش، جزئی‌تر باشد، احتمال موفقیت در آن بیشتر است. درباره پر مگسی می‌توان به نتایجی به عظمت کهکشان‌ها رسید و ممکن است تحقیقی درباره کهکشان‌ها به اندازه پر مگسی، ارزش نداشته باشد.

درآمدی بر روش تحقیق کیفی

مقدمه:

واژه Research در لغت به‌معنای پژوهش، تحقیق، کند و کاو، تجسس و کاوش است و Qualitative به‌معنای کیفی و چونی است. این دو واژه مجموعاً به‌معنای تحقیق و پژوهش کیف ی است.[1]

تحقیق کیفی عبارت از مجموعه فعالیت‌هایی(چون مشاهده، مصاحبه و شرکت گسترده در فعالیت‌های پژوهشی) است، که هرکدام به‌نحوی محقّق را در کسب اطلاعات دست اول، درباره‌ی موضوع مورد تحقیق یاری می‌دهند. بدین‌ترتیب، از اطلاعات جمع‌آوری شده، توصیف‌های تحلیلی، ادراکی و طبقه‌بندی‌شده حاصل می‌شود. در روش مورد بحث دسترسی به اطلاعات؛ یعنی زندگی کردن با مردم مورد پژوهش، یادگیری فرهنگ آن‌ها، از جمله مبانی ارزشی، عقیدتی و رفتاری، زبان و تلاش برای درک احساس، انگیزش و هیجان‌های آن‌ها است. محقق کیفی، رفتار اجتماعی را به این دلیل درک می‌کند که خود را به‌جای دیگران قرار می‌دهد.[2]

آنسلم استراس می‌گوید: «منظور ما از تحقیق کیفی عبارت از هرنوع تحقیقی است که یافته‌هایی را به‌دست می‌دهند که با شیوه‌هایی غیر از روش‌های آماری یا هرگونه کمّی کردن کسب نشده‌اند. شیوه مذکور ممکن است به تحقیق درباره‌ی زندگی افراد، شرح حال‌ها، رفتارها و همچنین درباره‌ی کارکرد سازمانی، جنبش‌های اجتماعی یا روابط بین‌الملل معطوف باشد.»[3]

تا پایان دهه‌ی 1960 نزدیک به 90 درصد گزارش‌های منتشرشده در مجلات جامعه‌شناسی آمریکا، مبتنی بر تحقیق کمّی و آماری بودند. گرچه در بریتانیا آمارهای قابل مقایسه‌ای در دست نیستند؛ ولی گمان می‌رود تا اواخر دهه‌ی 1960 تحقیق آماری در این کشور نیز مسلط بود. اما امروزه قضیه تفاوت شیوه های آماری