تحقیق، از ریشة « حق » است. حق یعنی آن‌چه که درست و استوار و ثابت باشد. ریشة اصلی واژة حق، در تمام اشتقاق‌هایش مفهوم ثابت و مطابقت با واقع و استحکام را دارد.
احقاق و تحقیق یک امر، یعنی چیزی را ثابت و استوار ساختن، درستی چیزی را به اثبات رساندن، «حق» بودن مطلبی را آشکار ساختن و به عبارتی: شناخت « هست » ها. تحقیق، یک تلاش فکری و علمی برای « یافتن » مطلب درست و حق، و « ارائه» و « اثبات » آن است.